Computerproblemen bij Airbus-crash

Mag ik aan u voorstellen het ruimteschip de One Valdez, een supertanker afgetopt met Colombiaanse donkere materie:


Futurama © “30th Century Fox Television” / Curiosity Company

Waar supertankers vroeger nog met een romp van één of twee lagen werden uitgerust zitten we, puur uit het oogpunt van veiligheid, over duizend jaar met supertankers van zesduizend lagen. Want dan kan het nooit meer misgaan, toch?

Natuurlijk wel; wanneer de Valdez door Bender, een op dat moment nuchtere (en daarom compleet van de wereld geraakte) robot van de Planet Express-crew, rakelings langs Pluto wordt gesleept (“to avoid the toll booth”) raakt het schip een ijsberg, waarop alle zesduizend lagen scheuren en de complete inhoud uit de tanks de zee in gutst. Alle pinguïns helemaal zwart van de olie :(. “If only they’d built it with six thousand and one hulls!”

Filmpje!

Toen ik nieuws: Onderzoekers: ‘ernstige computerproblemen bij Airbus-crash’ gisteravond las moest ik gelijk aan deze aflevering van Futurama denken. Airbus staat namelijk bekend om het feit dat haar moderne passagiersvliegtuigen allemaal uitgerust zijn met een fly-by-wire-systeem; hierbij bestuurt de piloot het toestel met een soort joystick (officieel sidestick), waarbij – zoals in de comments al even werd opgemerkt – specifiek in de A330 een batterij van niet minder dan zeven computers de binnenkomende signalen opvangt, valideert en wanneer alles in orde is de verschillende stuurvlakken aanstuurt. En ja, wanneer die computers het dan toch állemaal voor gezien houden, wat dan? Was het toestel veilig aangekomen als er een achtste computer zou zijn geweest? Of nóg twintig?

Zelf heb ik nog nooit in een fly-by-wire toestel gevlogen, dus ben ik eigenlijk bevooroordeeld ten gunste van de “ouderwetse” systemen met kabels en katrollen (met eventueel wat hulp van hydrauliek). Maar toch zie ook ik de voor de hand liggende voordelen van fly-by-wire:

  • Opvangen van pilot error. Te grove uitslagen bij hoge snelheden, uitblijven van belangrijke inputs bij lage, verkeerde correcties bij een vreemde neusstand: genoeg manieren om een vliegtuig stuk te krijgen, en een computer kan in dit soort situaties in feite “nee” zeggen tegen de inputs van de piloot en een eigen plan trekken.
  • Bestuurbaarheid. Van sommige vliegtuigen, waaronder veel straaljagers, is de bestuurbaarheid vooral bij relatief lage snelheden zo ontzettend belabberd dat zelfs de meest doorgewinterde vlieger er “op het handje” niks van zou bakken. Is eigenlijk gerelateerd aan bovenstaande.
  • Gewichtsbesparing. Nou ja… wordt door Airbus natuurlijk wel aangedragen als voordeel, maar doordat veel elektronische systemen meervoudig redundant worden uitgevoerd (lees: compleet serverpark aan boord, kilometers extra koper) zal het niet eens zo gek veel meer schelen.
  • Redundantie.

Die laatste, daar gaat het nu dus om. Want daar ligt tegelijk hét grote nadeel van fly-by-wire: als zeven computers niet genoeg is en er dus geen redundantie meer is, wat dan? Als er twintig computers mee zitten rekenen maar ze allemaal tot dezelfde, verkeerde conclusie komen, wat dan? Zesduizend computers vinden dat het toestel te langzaam vliegt, maar de piloten schreeuwen het uit van angst nu ze bijna met de geluidssnelheid door de lucht knallen en er steeds meer stukjes vliegtuig afbreken. Wat dan? Hadden ze maar zesduizendenéén computers ingebouwd!